Ναι, να το πεις!

Οι ιστορίες ζωής είναι πολύ μεγάλο πράγμα. Και η σωτηρία της ψυχής που λέει και το τραγούδι, έρχεται σίγουρα μέσω της κατανόησης αυτών. Και, επιπρόσθετα, μέσω του διαμοιρασμού τους. Θα έλεγα ότι τις διαβάζω, τις ακούω, τις γράφω αλλά θα προτιμήσω να πω πως τις μελετάω καθώς αποτέλεσαν και συνεχίζουν να αποτελούν ένα σοβαρό κομμάτι των σπουδών μου ως μέρος ενός ταξιδιού μάθησης με ευρύτερο αντίκτυπο σε μένα και την ζωή μου.

Αν με ρωτούσες χρόνια πριν θα προσπαθούσα να δώσω άλλο όνομα σε αυτό. Θα έλεγα Λογοτεχνία, Δημοσιογραφία, Κείμενα (που είναι και πιο διευρυμένος όρος και όσοι δυσκολεύονται να καταλάβουν το στοιχείο του έμπρακτου και της έρευνας σε αυτό, ικανοποιούνται ίσως από αυτήν την εξήγηση. Υπάρχει, εξάλλου και σε επίπεδο σπουδών). Αυτο που στην πραγματικότητα είναι, ωστόσο, λέγεται έρευνα γύρω από τις ιστορίες ζωής και αξιοποίηση των ερευνητικών δεδομένων προς Εκπαίδευση σε όλες τις ηλικίες.

Δεν το λες και εύκολο και, αν αγαπάς κάτι τόσο φαινομενικά αφηρημένο είναι πολύ εύκολο οι άλλοι να σε παρεξηγήσουν. Να σε ονομάσουν δασκάλα, συντάκτρια, δημιουργική ύπαρξη στην καλύτερη. Είναι δύσκολη η κατανόηση της ταυτότητας ενός ανθρώπου που του αρέσει η ανάλυση μέσω της οποίας προκύπτει η ωραιότερη (κατά τα προσωπικά μου κριτήρια, έστω) συντομία.

Θυμίζει λίγο ποίηση, που δημιουργήθηκε μετά από πάρα πολλή έρευνα. 

Και, φυσικά, αν το κάνεις αυτό με τους άλλους, για παράδειγμα με τους μαθητές σου, είτε αυτοί πάνε στο νηπιαγωγείο είτε είναι ενήλικες πια, και έχεις τον ρόλο του να τους παρακινείς συμβάλλοντας στην ενεργοποίηση τόσο της κριτικής όσο και της δημιουργικής σκέψης τους, προκειμένου να φτιάξουν οι ίδιοι την αλήθεια για τον εαυτό τους και για την ομάδα τους, χρωστάς σε εκείνους αλλά και σε σένα να πεις την δική σου αλήθεια.

Να σκεφτείς και εσύ κριτικά και δημιουργικά και να μην ντραπείς να βγάλεις εκεί έξω όχι τα εσώψυχά σου (τα εσώψυχα, φίλε, δεν λέγονται σε ένα κειμενάκι εκτός αν αυτό είναι τελικά προϊόν τέχνης, κάτι που πολλοί κάνουμε στα προσωπικά μας τετράδια και στις μεταμεσονύκτιες συζητήσεις), μα την αλήθεια σου.

Η αλήθεια δεν αρέσει πάντα και συχνά είναι παρεξηγημένη, μα αυτή είναι, πως να γίνει. Και όσο και αν αλλάζουμε, ένα πράγμα μένει σταθερό: τα όσα κάναμε.

Ό,τι κι αν έχουμε πει, ό,τι κι αν έχουν πει οι άλλοι για εμάς (θετικό ή αρνητικό, δεν εχει σημασία), η ιστορία της ζωής μας, της δικής μας ζωής, του αποτελέσματος των επιλογών μας και των αντίστοιχων εμπειριών και βιωμάτων, είναι αυτό που εμείς νιώσαμε και έχουμε να πούμε και όχι η παραπληροφόρηση που προκύπτει από τα διαστρεβλωμένα μηνύματα τρίτων που ποτέ δεν φόρεσαν τα δικά μας τα παπούτσια.

Θα τολμήσω να σου πω για την δική μου ιστορία, φυσικά όχι τα πάντα (θα πρέπει να μιλάω για δεκατρία χρόνια, όσα δουλεύω και σχεδόν όσα σπουδάζω, συνεχόμενα, με έξοδα και με κόπο), αλλά έτσι, για να πάρεις μια γεύση του τι είναι τελικά αυτό που κάνω, ένα πράγμα μέσα σε εκατομμύρια, καθόλου σημαντικό και ταυτόχρονα όλο μου το σύμπαν.

Πιστεύω και έχω επιβεβαιώσει ερευνητικά πως όλα ξεκινούν από την αντίληψη για την μνήμη μας. Οπότε το σημείο που θυμάται κανείς ότι ξεκίνησε να αυτοπροσδιορίζεται είναι για μένα το πιο ουσιώδες για να ερμηνεύσει την σημερινή του ταυτότητα, δηλαδή το σημείο στο οποίο βρίσκεται και τις επακόλουθες στρατηγικές δράσης, δηλαδή τα όσα θέλει όντως να κάνει για να γίνει αυτό που οραματίζεται, που θαυμάζει.

Είναι σημαντικό, επίσης, το να γνωρίζει ένας άνθρωπος και στην συνέχεια μια ομάδα τι θέλει και να σχεδιάζει διαρκώς μονοπάτια για να το κάνει δικό του, με τους τρόπους του έκαστος. Αυτά τα μονοπάτια λέγονται στρατηγικές δράσης προς επίτευξη υπό στόχων, με απώτερο σημείο την υλοποίηση σκοπών μεγαλύτερων και περισσότερο δύσκολων, ή και σύνθετων. Αν αυτό που θες και αγαπάς δεν έχει εύπεπτη ερμηνεία για τον περίγυρο, δεν πειράζει. 

Δεν θα σε πάει μπροστά η γνώμη του περίγυρου αλλά η καλή στρατηγική. Και, εφόσον κάποιος έχει κατανοήσει και τα κίνητρά σου αλλά και τα επόμενα βήματα που έχεις σχεδιάσει, και σου δώσει μια συμβουλή, άκου τον πολύ καλά και ας μην σου πει ό,τι θες να ακούσεις. Αλλά, προσοχή. Μην δώσεις ούτε δευτερόλεπτο από τον πολύτιμο χρόνο σου σε όσους κρίνουν πάντα χωρίς να έχουν καμία συναίσθηση ή γνώση για το θέμα με το οποίο στην ζωή σου ασχολείσαι ενεργά.

Δικό μου σημείο εκκίνησης ήταν η σχέση μου με ένα αρμόνιο. Μου άρεσε τόσο να διερευνώ τον ρυθμό και την μουσική όσο και να ανακαλύπτω γνώριμους ήχους που έβγαζαν συναίσθημα. Στην συνέχεια και μετά από αρκετή δουλειά πάνω στο μουσικό αυτό όργανο, άρχισα να δημιουργώ. Έκτοτε γνώριζα τι ακριβώς ήθελα να κάνω στην ζωή μου. Έρευνα - Πειραματισμός - Δημιουργία. Έλα μου όμως που κάποια στιγμή το αρμόνιο χάλασε και δεν είχα την ευκαιρία να ξαναπαίξω!

Έγινα νηπιαγωγός και αυτή ήταν η πρώτη μου επαφή τόσο με την εκπαιδευτική έρευνα, όσο και με την παρακίνηση. Έτσι, το πλάνο μου αναδιατυπώθηκε: Έρευνα - Πειραματισμός - Δημιουργία - Παρακίνηση - Ομάδα - Δια βίου μάθηση. Και η ψυχολογία πίσω από όλες αυτές τις διεργασίες. Αν πας να γίνεις εκπαιδευτικός και δεν έχεις γνώσης λειτουργίας του ανθρώπινου νου αλλά και της ίδιας της μάθησης, τότε κάτι δεν πήγε καλά στις ρημάδες τις σπουδές σου.

Αν με ρωτούσες θα σου έλεγα ότι δεν ήταν το να γίνω εκπαιδεύτρια η πρώτη μου επιλογή. Αγαπούσα την τέχνη και, εφόσον η μουσική ήταν πλέον πολύ μακριά μου, αποφάσισα να κάνω λογοτεχνία. Καλά, μη φανταστείς, κάτι χαζά έγραφα αλλά ήταν η τέχνη μου, όπως και να είχε. Μέσω της λογοτεχνίας έκανα τα κείμενα μέρος των σπουδών και της δουλειάς μου.

Έκανα για χρόνια το λάθος να νομίζω ότι ό,τι έχει να κάνει με κείμενα το λένε δημοσιογραφία.

Ετσι, για πολλά χρόνια (τουλάχιστον για μια δεκαετία) και δούλεψα και σπούδασα και πλήρωνα σπουδές για να δουλεύω (εν τέλει εθελοντικά) πανω στα κείμενα. Το ίδιο διάστημα εργαζομουν και πάνω στην εκπαίδευση που εμπεριείχε και την φροντίδα.

Κάπως έτσι βρέθηκα χωμένη στα εξής: 

Κείμενα = ρεπορτάζ και λογοτεχνία

Εκπαίδευση= μάθηση και φροντίδα

Πολλοί τα μπέρδευαν κιόλας γιατί έχουν άλλη κατανόηση του τι είναι, για παράδειγμα, να δουλεύεις ως νηπιαγωγός, έτσι μου ήταν δύσκολο στις φιλικές συζητήσεις ή (ακόμα χειρότερα!) στα οικογενειακά τραπέζια να καταστήσω σαφές αυτό που τελικά κάνω.

Νόμιζαν για παράδειγμα ότι θα είμαι νηπιαγωγός και θα είμαι χαλαρή και ξεκούραστη, κάτι που δεν υπάρχει. Για να γίνεις εκπαιδευτικός οποιασδήποτε βαθμίδας (και το λέω αυτό καθώς έχω δουλέψει με παιδιά όλων των ηλικιών) πρέπει να βουτήξεις στα βαθιά και να μάθεις τι πάει να πει νους, μάθηση, βίωμα, παρακίνηση.

Και να λένε ότι θα κάνω διακοπές το καλοκαίρι και να μη με νοιάζει να κάνω διακοπές το καλοκαίρι, μόνο να κάνω σωστά την δουλειά μου. Στο σημείο αυτό θέλω να πω πως αυτή είναι η πιο δύσκολη δουλειά που έχω κάνει ποτέ (και έχω υπάρξει και σερβιτόρα με υποχρεώσεις καθαρίστριας).

Είναι μεγάλη η ευθύνη του να έχεις να συντονίσεις μια οποιαδήποτε ομάδα, πόσο μάλλον αν η ομάδα αποτελείται από νεαρά άτομα που σε ρωτάνε: κυρία, ζωγραφιά είναι αυτή στον ώμο σου; 

Χρειάζεται να έχεις ελάχιστο ταλέντο και να έχεις ρίξει πάρα πολλή δουλειά από πίσω για να τα καταφέρεις ακόμα και όταν τα παιδιά δεν θέλουν να συμμετάσχουν στην ομάδα. Για να τα παρακινείς διαρκώς να είναι η καλύτερη δική τους εκδοχή.

Το να τους επιβάλλεις την δική σου καλύτερη εκδοχή είναι εύκολο. Τα πράγματα έχουν αλλάξει από την εποχή της Κιβωτού του Νώε και εμείς χρωστάμε στους εαυτούς μας και στις νέες γενιές το δικαίωμα των επιλογών.

Επανέρχομαι, όμως, στο θέμα μας.

Αν συστηνόμουν ως νηπιαγωγός νόμιζε ο κόσμος ότι όλη μέρα τραγουδάω και μετά γυρίζω στο σπίτι με πολλή ενέργεια και κέφι καθώς είμαι ξεκούραστη. Μη αληθές.

Έπρεπε να βρω λύση. Έκανα σεμινάριο εκπαίδευσης ενηλίκων. Εκεί θα μπορούσα να συντελεσω στην αλλαγή όσων όντως διακατέχονταν από προκαταλήψεις και σε σχέση με το επάγγελμα των νηπιαγωγών, δασκάλων, καθηγητών αλλά και σε σχέση με διάφορα άλλα θέματα. Η αλήθεια είναι ότι στο σεμινάριο έμαθα τα μισά. Πως να διαχειρίζομαι θέματα ομάδας με ενήλικα άτομα. Τα άλλα μισά, το μέρος της ψυχολογίας πίσω από τη προκατάληψη και πίσω από την εξοικείωση με τον σεβασμό στους ανθρώπους, τα διάβασα δίνοντας χρήματα από την δουλειά μου για να αγοράσω συγγράμματα σε σχέση τόσο με την ψυχολογία στην εκπαίδευση και την κοινωνία, όσο και σε σχέση με τεχνικές αφήγησης που θα μπορούσα να φτιάξω μαζί με τα άτομα της ομάδας ώστε να μπορέσουμε να αποδομήσουμε ό,τι μας μπλοκάρει, στην ουσία, την μάθηση και την ελευθερία της σκέψης.

Πολλή δουλειά σε επίπεδο διεύρυνσης επαγγέλματος και πολλή δουλειά για πληρωμή του κόστους αυτής της διεύρυνσης. Άξιζε, αν με ρωτάς, γιατί, εκτός από επαγγελματία της εκπαίδευσης με βοήθησε αυτή η διεργασία να γίνω και καλύτερη σε επίπεδο ατομικών στόχων. Να βελτιώσω τις ποιότητές μου, να φέρομαι όπως ήθελα να μου φέρονται, στην πλειονότητα των περιπτώσεων.

Άρχισα να λέω πως είμαι εκπαιδευτικός. Και μετά εκπαιδεύτρια. Γιατί αυτό ήμουν. Συν το κομμάτι της παρακίνησης, αλλά ήταν δύσκολο να το εξηγήσεις αυτό, ότι το δυνατό σημείο σου είναι ότι παρακινείς για να μάθει όποιος θέλει ό,τι μα ό,τι θέλει και κυρίως να αγαπάει την δια βίου μάθηση. Έτσι έλεγα εκπαιδευτικός και ξεμπερδευα.

Το παράδοξο της όλης φάσης ήταν πως για να πληρώνω για αυτά τα μαθήματα και για αυτά τα βιβλία, δούλευα σε δύο μεριές: μαθήματα και μελέτη σε παιδιά δημοτικού (κατ'εξαίρεση είχα κάνει και σε μαθητή λυκείου μια φορά) και δουλειές επικοινωνίας, όπως τηλεφωνική εξυπηρέτηση πελατών. Και τα δύο είχαν ως κοινό: την παρακίνηση, την ανάγκη μου να έχω λεφτά για να πληρώνω τους λογαριασμούς μου και τα φοιτητικά μου έξοδα.

Είχα λοιπόν στην πλάτη μου: εμπειρία εργασίας ως βρεφονηπιοκομος ενώ δεν ήμουν αλλά με έβαλαν σε ομάδα με παιδιά 2-3 ετών, εμπειρία με παιδιά δημοτικού είτε ατομικά για μελέτη είτε σε κέντρα απασχόλησης και παιδότοπους σε οργανωμένες ομαδικές δράσεις (εκεί το storytelling ήταν στα καλύτερά του, συνδυασμένο με τέχνες όπως θέατρο, μουσική, φωτογραφία, λογοτεχνία), μαθήματα σε ενήλικες σε σχέση με τα αγγλικά σε ιδιαίτερα ή σε ομάδες, ομάδα με ηλικίες νηπιαγωγείου, ανομοιογενείς ομάδες ηλικιακά, την εμπειρία της πρακτικής άσκησης στα αγγλικά με παιδιά 3-4 ετών και τις φοιτητικές εργασίες που βοήθησαν στο να βγάζω γα όρος το ζην.

Καλά πήγαινε η εκπαίδευση και αποφάσισα πως, εφόσον έχω κάνει τόσο κόπο για να την μάθω καλά, διαβάζοντας ψυχολογία και στρατηγικές εκπαιδευτικού σχεδιασμού καλό θα ήταν να καταλήξω τελικά σε ένα σχολείο. Έκανα λοιπόν αιτήσεις για μόνιμο ή ετήσιο διορισμό.

Όλα καλά. Απλά, να. Δεν σταμάτησα ποτέ, παρά την συναίσθηση του ότι έχω ξεκινήσει να μαθαίνω μια δουλειά με μεγάλη δυσκολία και προκλήσεις αλλά σημαντική και κατά την απόφαση ότι αυτό θα κάνω στην ζωή μου το περισσότερο χρονικό διάστημα, να είμαι δημιουργική, να λατρεύω την αφήγηση και την μουσική και, βασικά, να κάνω αυτό για το οποίο παρακινώ τους άλλους.

Να εμπλέκομαι σε χώρους και καταστάσεις που έχουν να μου δώσουν γνώση αλλά κυρίως δημιουργική έκφραση. Βασικό κομμάτι του εκπαιδευτικού σχεδιασμού μου.

Μόλις με δέχτηκαν (την ίδια χρονιά!) αφενός σε μεταπτυχιακό που είχε να κάνει με κείμενα και πολιτισμό (ειχε λογοτεχνία, Ιστορία, κειμενική ανάλυση, φωτογραφία, αρχαιολογικά σε σχέση με τα κείμενα, και στην ουσία προβληματισμό για τις προκαταλήψεις: bingo, εδώ είμαι, σκέφτηκα) αφετέρου στο πανεπιστημιακό ραδιόφωνο, έκανα αυτόματα σε μια διετία όλα τα όνειρά μου πραγματικότητα. Ελθδα, ουσιαστικά, όλες μου τις μέχρι τότε απορίες σε σχέση με το γιατί οι άνθρωποι κοιτάζουν πάντα το συμφέρον τους ή που πήγε ρε συ ο σεβασμός;

Στην εκπομπή μάθαινα λίγο λίγο για τρία χρόνια την αφήγηση με διαφορετικούς τρόπους, συν κάποιες τεχνικές πληροφορίες που μου φάνηκαν χρήσιμες. Επίσης, hello, μουσική! Ήταν, κυριολεκτικά, η ψυχοθεραπεία μου. Έσπασε το αρμόνιο στα 9 μου, αλλά τώρα παίζω μουσικές για να φτιάξω το κέφι όσων με ακούνε. Και τους ηρεμώ με την φωνή μου, όπως τόσοι άλλοι μέσα στην τελευταία δεκαετία ηρεμουσαν εμένα.

Αυτά, τον χειμώνα. Το καλοκαίρι είχε φωτογραφίες σε κέντρα. Ωραία δουλειά, αλλά με τις πωλήσεις δεν μου άρεσε. Έτσι έβγαζα και αν ήταν ωραίο το αγοραζαν το προϊόν μου. Οι φανφάρες ποτέ δεν μου άρεσαν.

Και όμως, εκτός από την εκπαίδευση, επειδή αυτή είχε μικρό πάντα εισόδημα και εγώ πολλά έξοδα σπουδών και διαβίωσης, εργάστηκα και στον χώρο των πωλήσεων. Είτε με φωτογραφίες, είτε τηλεφωνικά, είτε με φυσική παρουσία. Δεν χαιρόμουν. Αλλά έτσι σπούδαζα πριν και κατά τη διάρκεια του μεταπτυχιακού.

Στο μεταξύ έκανα και σοβαρή σχέση, έμαθα να είμαι ανεξάρτητη και έκανα και τα ταξίδια μου. Παράπονο δεν είχα, είχα ζήσει την ζωή που ήθελα, και κάτι ακόμα παραπάνω.

Ένιωθα ευλογημένη.

Μέχρι που έμαθα ότι έχω θέμα υγείας το οποίο, ναι μεν ξεπερνιέται, αλλά για μένα ήταν τόσο πολύ απροσδόκητο που μου δημιούργησε τραυματική εμπειρία.

Με τα πολλά, διάβασα, εφόσον είχα κάνει καλή αρχή ήδη, και μόνη μου κατάφερα να επουλωσω τις πληγές.

Με την υγεία όλα καλά, απλά να. Η κοινωνία πάλευε να με αποσυντονισει από τον στόχο, που ήταν αυτό το εκπαιδευτικό πλάνο που ειχα φτιάξει συνδυάζοντας ψυχολογία της μάθησης και αφηγηματικές τεχνικές με βάση πάντα τις ιστορίες ζωής κάθε ατόμου και απώτερο σκοπό την εξάλειψη ή την αλλαγή των στερεοτύπων.

Σου λέει, τριανταρίζεις bro. Βολέψου, παντρέψου, ψήφισε να σε βάλουμε στην εταιρεία, έχε, τέλος πάντων, λεφτά!

Για μένα, θα ήθελα εδώ να τονίσω, ποτέ δεν ήταν πρώτη προτεραιότητα τα λεφτά. Ήθελα μάθηση. Δεν ενοχλούσα κανέναν με αυτή μου την επιθυμία και με τον αγώνα μου να την κατακτήσω όπως εμένα μου ταίριαζε, όσο παράλληλα ζούσα τη ζωή μου, αποκτούσα τραύματα και στιγμές που δεν θα τις άλλαζα με τίποτα στον κόσμο και δούλευα. 

Τότε, άλλα παιδιά (21 με 27 ετών, όχι μικρά) ζούσαν με εισοδήματα από γονείς. Και να σου πω και την αλήθεια, καλά έκαναν, αν έτσι ένιωθαν ασφαλείς. Εγώ όμως δεν ήθελα να νιώθω ασφαλής σε ένα καβούκι, ήθελα να μάθω.

Είχα τέτοια κάψα να μάθω που, όταν είχα μετακομίσει σε άλλη μεγάλη πόλη για να είμαι με την τότε σχέση μου, μου την έδινε να μην σπουδάζω, γιατί είχα μάθει όλα τα χρόνια να εμπλέκομαι σε τέτοια περιβάλλοντα, οπότε ξεκίνησα σεμινάρια διόρθωσης κειμένων, για να μπω στον χώρο του βιβλίου που τόσο μου άρεσε και να κατευνασω το ανήσυχο πνεύμα μου ότι, όλα καλά, δεν άφησες τον στόχο. Και ας μην είχα βρει ακόμα λόγια να περιγράψω τον στόχο.

Και εκεί πλήρωνα με ό,τι έβγαζα από δουλειές και, βασικά, όλα τα λεφτά μου πήγαν στη ζωή στην πόλη και στα μαθήματα.

Στην πόλη ήταν δύσκολα, πολλή μοναξιά και όχι και τόση κατανόηση πάντα, έτσι η θλίψη δεν άργησε να μεγιστοποιηθεί και το budget δεν άργησε να μειωθεί τραγικά πολύ. Όταν γύρισα πίσω και αφορούν χώρισα και είχα πει ότι θα κάνω μια νέα αρχή για μένα, για τον φιλομαθή δημιουργικό άνθρωπο μέσα μου, συνέχισα με την εκπαίδευση ενηλίκων, τα ιδιαίτερα και, μάλιστα, είχα την τιμή να αναλάβω την επιμέλεια ολοκλήρου βιβλίου, για τις εκδόσεις του Πανεπιστημίου μας. Με πρότεινε, η καθηγήτριά μου. Σε αυτήν της την απόφαση συνέβαλλε και η συνεργασία μας στο περιοδικό του πανεπιστημίου μας.

Όσο εγώ είχα όλα αυτά στην ζωή μου και οι στόχοι ένιωθαν ότι πήγαιναν κατ ευχήν, προσπαθούσαν γονείς και συγγενείς να με βολεψουν. Ωρε, δε θέλω να βουλευτώ, ο στόχος είναι υπερβολικά σημαντικός για μένα για να τον αφήσω και να κάνω άσχετο επάγγελμα. Τίποτα. Ένιωθα κυριολεκτικά ότι κανένας δεν με καταλαβαίνει.

Μια διέξοδος για μένα θα ήταν να δώσω κατατακτήριες εξετάσεις για να διευρύνω τις ευκαιρίες σε σχέση με την ιδιότητά μου ως εκπαιδευτικός. Έτσι, έδωσα στο παιδαγωγικό, στην φιλοσοφία και στην ψυχολογία. Την τελευταία την επέλεξα για να εμπλουτίσω τις γνώσεις μου σε σχέση με τον πιο αποτελεσματικό εκπαιδευτικό σχεδιασμό που στην ουσία φτιάχνω από τα 21 μου, αλλά άντε πες τώρα στους κολλημένους εκεί έξω τι κάνεις και γιατί. Ακούνε ότι δίνεις εξετάσεις και λένε πάει τρελάθηκε δεν ξέρει τι θέλει! Χάσκει και αντιχασκει! Τα έχω ακούσει πολλές φορές όλα αυτά και ήταν πάντοτε δύσκολο να εξηγήσω πως συνδέονταν μεταξύ τους.

Η φράση κλειδί ήταν το επιστημονικό θέμα: Ιστορίες Ζωής και Βιογραφικές Αφηγήσεις.

Εδώ ήμουν, φίλε.

Είτε ως νηπιαγωγός, είτε ως κειμενοποιός, είτε ως αφηγήτρια είτε ως εκπαιδευτικός και ως παρακινήτρια.

Υπάρχουν και συγγράμματα σε σχέση με αυτό το θέμα και τις διάφορες μορφές αυτής της έρευνας. Χάρηκα που διάβαζα σε αυτές τις σελίδες ένα κομμάτι του εαυτού μου και όσων είχα πάντα θελήσει να γίνω. Και, ξέρεις πως; Δια τεχνών και τεχνικών, γιατί, όπως έμαθα από την ψυχολογία που κάναμε όλα τα χρόνια, οι τέχνες και οι τεχνικές παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην δουλειά μας.

Είχα βρει την χρυσή μου τομή, λοιπόν, γύρω στα 27 μου. Έκανα διπλωματική εργασία λίγο αργότερα, μελετώντας αλληλογραφία και βιβλία και τεκμήρια ζωής μιας συγγραφέως παιδικών βιβλίων που ήταν παράλληλα και καλλιτέχνης (ηθοποιός, ραδιόφωνο έκανε, πολιτικά δραστήρια ήταν).

Εκτός του ότι το να έρχεσαι σε επαφή με τεκμήρια ζωής κάποιου ανθρώπου που έζησε περίπου όπως εσύ, διχασμένος ανάμεσα στην τέχνη και την επιστήμη με μια ιστορία να πει και πολλές να ακούσει, είναι συγκινητικό, είναι και πηγή παρακίνησης για σένα και για όσα κάνεις.

Ήταν δύσκολη η εργασία. Και ακόμα πιο δύσκολο ήταν που για να βιοποριστώ έκανα ένα μεταπτυχιακό για κάποιον άλλον πάνω στα ελληνικά ως δεύτερη γλώσσα. Το είχα σκεφτεί πρακτικά: θα ήμουν που θα ήμουν σε έναν υπολογιστή, τουλάχιστον να βιοπορίζομαι από την ίδια θέση, εξοικονομώντας χρόνο.

Τελικά, το πήρα. Είμαι περήφανη, όχι επειδή νιώθω ότι ως εκπαιδευτικός έχω πολλά να δώσω, αλλά επειδή έκανα έρευνα και την συνδύασα με τέχνη. Και ειδικά στο δεύτερο μεταπτυχιακό, έκανα ένα όνειρο πραγματικότητα, καθώς εκεί είναι όλα μου τα εκπαιδευτικά πλάνα καταγεγραμμένα λεπτομερώς, δομημένα με κόπο, γνώση, μεράκι, τέχνη, όλα μαζί.

Για να γίνεις εκπαιδευτικός, εν τέλει, είσαι όλοι οι μαθητές σου μαζί. Οι ευαίσθητοι, οι δυναμικοί, οι μικροί καλλιτέχνες, οι περίεργοι κ.λπ.

Σίγουρα δεν μπορείς να καταλάβεις κανέναν στο εκατό τοις εκατό. Αλλά καλό είναι, πριν μπεις στην τάξη να έχεις ζήσει.

Τη ζωή σου και την δια βίου μάθηση.

Μόνο έτσι μπορείς να ανταποκριθείς σε ερωτήσεις όπως: κυρία, είναι σημαντική για μένα η μουσική και θέλω να πάω στο μουσικό σχολείο αλλά οι γονείς μου δεν καταλαβαίνουν.

Και να κοιτάξεις το τι έχει ανάγκη το παιδί, όχι η κοινωνία.

Πρόσφατα είχα την τιμή να έχω ένα ρόλο σε μια σπουδαία θεατρική δουλειά για το χωριό μας. Στο διάλειμμα ανάμεσα στις πρόβες, ανέβηκα πάνω. Είχε ένα πιάνο.

Στην αρχή, σαστισα.

Έπειτα, πλησίασα.

Μετά, άνοιξα το καπάκι.

Έπειτα, έπαιξα.

Παιχνίδι. Η βάση της μάθησης. 

Χαίρομαι που τελικά έμαθα, με τον δύσκολο τρόπο, πόση αξία έχει. Για αυτό και έγραψα το βιβλίο που λέγεται ζωής παιχνίδια. Λιγη ποίηση, ένα μυθιστόρημα φαντασίας και ένα καθημερινής φιλοσοφίας. 

Πάνω που άρχισα να δημιουργώ το βιβλίο μου λέει τεχνολογικής εξέλιξης (Κασέτα, πρόλαβες;) έκλεισε το κινητό από μπαταρία και εξαφανίστηκε, στην κυριολεξία το καλύτερο βιβλίο μου ως τώρα. Για μένα αντιπροσωπευτικό, ίσως και για λίγους που έζησαν μεταξύ 1990-2010.

Τέλος πάντων, πικραθηκα κάπως αλλά το κατάπια, καθώς το ίδιο είχε συμβεί και με τις φωτογραφίες μου από Αγγλία και Γαλλία.

Χάνονται, έτσι απλά.

Ξέρεις, όμως, φιλε, τι δε χάνεται;

Η στιγμή.

Η ανάμνηση.

Το κίνητρο.

Ο σεβασμός.

Ο έρωτας.

Ο έρωτας με το παιχνίδι, με την διερεύνηση, με την παρακίνηση, με την δημιουργία, με την περιεργασια εναλλακτικών οπτικών, με την σύνθεση νέου, ομαδικού, παραμυθιού, που εμπεριέχει πολλά από τα βιώματά μας.

Και είναι με την σειρά του ένα κοινό βίωμα στην ομάδα, στην όποια ομάδα, ένα νέο έναυσμα για αγάπη της μάθησης που, κατά προσωπική μου γνώμη, πηγάζει κυρίως από το υποκειμενικό.

Αν ψάχνεις το τέλειο, το αψεγάδιαστο, το αντικειμενικό, πιθανώς δεν μαθαίνεις να λατρεύεις την διαφορετικότητα ως θεό σου και, να αποδέχεσαι τους άλλους όπως είναι. Με τα νεύρα τους, με την γκρίνια τους, με την αστάθειά τους, με την ευαισθησία τους.

Έχω κάνει καλούς φίλους δίνοντας ευκαιρίες.

Και ξέρει τι; Τελικά η πρώτη κρίση μου ήταν και η λανθασμένη.

Βήμα βήμα έμαθα τι πάει να πει προσωπικότητα, τόσο σε σχέση με την επικοινωνία μου με τον κόσμο, όσο και σε σχέση με την αυτογνωσία.

Θέλει δουλειά.

Όχι απλώς να είσαι επικριτικός, ασεβής, κολλημένος στην πρώτη εντύπωση ή σε λεπτομέρειες που εσένα σου τράβηξαν την προσοχή, χωρίς να ξέρεις όλη την πλοκή.

Είναι σαν να βλέπεις και ταινία αλλά όχι ολόκληρη. Αποσπάσματα. Και να λες

Ω τι κακός αυτός.

Και τελικά, να βλέπεις όλη την πλοκή και να καταλαβαίνεις ότι έκανες λάθος.

Μερικές φορές, βέβαια, δεν μας νοιάζει η ιστορία ζωής των άλλων, μας νοιάζει μόνο ο ρόλος τους σε σχέση με εμάς τους ίδιους. Να έχουμε να πάρουμε, να εξυπηρετούμε τις ανάγκες μας. Να νιώθουμε καλά εμείς και ας μην νιώθουν καλά οι άλλοι μαζί μας.

Αξίζει όμως να μαθαίνουμε να ρωτάμε και να επικοινωνούμε.

Και αυτό επειδή, ενώ όλοι έχουν από μια προσωπικότητα, κάθε μέρα της ζωής τους έχουν την ευκαιρία να την αλλάξουν, είτε εμπλουτίζοντας στοιχεία (πχ καλλιτεχνική συνείδηση), είτε απαλείφοντας (πχ στερεότυπα).

Να γράψουν, που λέμε, νέα σελίδα, νέο βιβλίο, νέα ζωή.

Και αν ξέρεις τι έχουν περάσει και πως έχουν νιώσει, τους αγαπάς λίγο περισσότερο. Και τους θαυμάζεις.

Έχω τουλάχιστον πέντε άτομα στην ζωή μου που είναι πρότυπα για μένα. Χάρη σε αυτά τα άτομα δεν τα παράτησα, όπως μου έλεγαν όσοι δεν ήταν πρότυπα.

Θα μου πεις, τι είναι τελικά πρότυπο;

Υποκειμενικό. Όπως οι προσωπικές και κοινωνικές μας ανάγκες.

Θέμα επιλογής.

Και αν κάνεις τις σωστές, τότε επικοινωνείς, είτε παίζοντας ένα δικό σου κομμάτι στο πιάνο, είτε κάνοντας παντομίμα στην σκηνή, είτε γράφοντας ένα ποίημα είτε με σεβασμό σε παιδιά, σε μεγάλα παιδιά, σε γηραιότερα άτομα.

Αντλείς αγάπη και παρακίνηση για να δώσεις και αυτό, φίλε, είναι το καλύτερο. 

Είναι ο κύκλος των μη βλαβερών αισθημάτων.

Δεν κράζουν, δεν ασχολούνται με τις ζωές των άλλων αν δεν είναι για να κάνουν καλό, δεν τους νοιάζει η βία ή ο ρατσισμός.

Μεταδίδονται με ένα χαμόγελο, ένα όμορφο τραγούδι, μια ενδιαφέρουσα εικόνα, μια αγκαλιά.

Και είσαι τυχερός αν τα έχεις καταφέρει τόσο να αντλείς όσο και να μοιράζεις ελευθερία σκέψης και συναίσθησης.

Αν δεν βλάπτεις κανέναν με αυτόν τον στόχο, τότε όλα πάνε καλά.

Και δεν είναι μια απλή δουλειά, ένα βόλεμα, ένα συμφέρον, είναι ζωή, δράση, θέληση.

Έτσι, λοιπόν, μετά από όσα είπα, θα σε προτρέψω και εσένα να το πεις. Ναι, να το πεις!

Γιατί πρέπει να το ακούσουν.

Και πρέπει να καταλάβουν ότι είμαστε ένα σύνολο χαρακτηριστικών και επιδράσεων που συνεχώς αλλάζει, όχι άνθρωποι που δεν αλλάζουν.

Η δική σου ιστορία ζωής έχει σημασία και μπορεί να σε βοηθήσει να γίνεις καλύτερος με βάση τα δικά σου θέλω, με τα πάνω της και με τα κάτω της.

Αρκεί να εμπλακείς σε σχέσεις προσοδοφόρες και όχι βλαπτικές.

Μια απόφαση είναι. Ένα βήμα. Τσουπ. Ευτυχία.

Και αν τυπικά είσαι ένας ρεστος που ζει λιτά αλλά άτυπα είσαι τα όνειρά σου στο δεκαπλάσιο, δεν μπορείς παρά να σκέφτεσαι ότι θα τα ξαναέκανες όλα από την αρχή, ίσως με λίγο περισσότερη μουσική υπόκρουση.

Περπατάς στον δρόμο και είσαι ίδιος, καμία διαφορά. Και μέσα σου τραγουδάς εκείνο το τραγούδι, το δικό σου, που κανένα άλλο στον κόσμο ίδιο δεν υπάρχει.

Και εκεί ξέρεις ότι τα έχεις πάει πολύ καλά.

Προσωπικά εύχομαι όλα τα παιδιά και όλες οι ομάδες που θα αναλάβω στην συνέχεια της πορείας μου ως δημιουργική εκπαιδευτικός, να το νιώσουν.

Και οι ενήλικες που έχουν μάθει μόνο έτσι και πότε αλλιώς να αποδεσμευτούν από όσα τους πάνε πίσω νοητικά.

Γιατί χρειαζόμαστε έξυπνους ανθρώπους σε αυτόν τον κόσμο.

Αλλιώς, θα κάνουμε συνέχεια το ίδιο. Και θα είναι ένα.

Αλήθεια, πόσο βαρετό;!

Είναι η γνώμη μου, βέβαια, και περιμένω και την δική σου.

Να το πεις, γιατί είναι σπουδαίο.