When will you realise, Vienna waits for you?

Όταν είσαι 13, γίνεται η μετάβαση από την παιδική ηλικία στην εφηβεία. Η είσοδος σε εκείνο το γλυκό πέρασμα για την ενηλικίωση, στο οποίο κυριαρχεί ένα στοιχείο παιδικότητας όσο οι υποχρεώσεις αυξάνονται και το παιδί σταδιακά ωριμάζει. Στα 13 αισθάνεσαι τα πρώτα καρδιοχτύπια και κάνεις τις αληθινές σου φιλίες, ξέρεις, εκείνες στις οποίες πίστεψες αληθινά και χάραξες στον κορμό της μεγάλης βελανιδιάς τα αρχικά εσένα και της πρώτης σου παρέας. Τότε ξεκινούν τα πρώτα καρδιοχτύπια, τα οποία είτε προκύπτουν από τον τρόπο με τον οποίο σε κοίταζε ο Γιαννάκης από την τρίτη, είτε από την αποβολή που σού έδωσε η καθηγήτρια, επειδή, εκτός των άλλων είσαι και αντιδραστική και της αντιμίλησες. Το σίγουρο είναι ότι χάνεις για λίγο την γη κάτω από τα πόδια σου και δεν έχεις υπομονή να περιμένεις να περάσουν οι δυνατές συγκινήσεις για να γίνεις επιτέλους 18 και «να φύγεις από το σπίτι/ την πόλη/ το σχολείο!». Παραβλέπεις όμως το γεγονός ότι στα 13, στα 14, στα 15 χτίζεις σταδιακά τις στιγμές που θα θυμάσαι πιθανότατα σε όλη την υπόλοιπη ζωή σου.

Μην με παρεξηγείτε που δίνω έμφαση στην λέξη «σταδιακά». Έχει μεγάλη σημασία, κατά την ταπεινή μου πάντα άποψη.

Παρατηρώ τα σημερινά δεκατριάχρονα κορίτσια και εντοπίζω συμπεριφορές πολύ διαφορετικές από τις κινήσεις των προηγουμένων γενιών. Βιαζονται τόσο να μεγαλώσουν που χάνουν την μαγεία της ηλικίας. Γιατί όπως και να το κάνουμε, άλλο να κοιτάζεστε με τον Γιαννάκη και να λάμπουν τα μάτια σας, πράγμα που σε κάνει να συνειδητοποιήσεις την καθοριστική σημασία του φλερτ, και άλλο να μιλάτε στο facebook και στο viber και να «κοιτάζετε» ο ένας τον άλλον μέσα από επεξεργασμένες φωτογραφίες στις οποίες και οι δύο είστε τόσο υπερβολικά και δραματικά τέλειοι. Συγχωρήστε με αν κάνω λάθος μα, έμαθα να αγαπώ τις ανθρώπινες ατέλειες παρατηρώντας τον ολοζώντανο Γιαννάκη. Η γενιά μου έμαθε να αλληλεπιδρά και να αποδέχεται, να χτίζει σχέσεις και να επικοινωνεί.

Και εμείς χρησιμοποιούμε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δεν πάνε πια και τόσα πολλά χρόνια από τότε που κλείσαμε τα 13. Έχουμε όμως την ωριμότητα να τα χειριζόμαστε σωστά. Περάσαμε από το στάδιο της μετάβασης, πήραμε τα μαθήματα της απλής, αγνής εφηβείας, κάναμε και τα λάθη μας. Δεν τα κάναμε όμως στα πλαίσια μίας εικονικής πραγματικότητας, αλλά στις βάσεις μιας πέρα για πέρα αληθινής και άκρως πολύπλοκης ζωής.

«Αλλάζουν οι εποχές», ακούω να λένε γύρω μου.

Αρχικά, ας σκεφτούμε το «πού αλλάζουν οι εποχές;». Υπάρχουν έφηβοι, σε χώρες όπως η Αφρική, οι οποίοι αντιμετωπίζουν προβλήματα που πολλοί από εμάς ούτε καν τα έχουμε σκεφτεί.

Άλλοι είναι ήδη γονείς, άλλοι δεν μπορούν να βγουν από το σπίτι τους, άλλοι πέφτουν θύματα βίας.

Σε κάποια κράτη, τα 13χρονα παιδιά ζουν όπως ζούσαμε εμείς πολλές γενιές πριν, άκρως παραδοσιακά και μακριά από τις σημερινές, δυτικές κυρίως, συνήθειες. Ας σκεφτούμε λοιπόν πόσο «κανονικός» είναι ο δικός μας τρόπος ζωής και κατά πόσο πράγματι «όλα αλλάζουν». Υπάρχουν αλλαγές προς το καλύτερο και αλλαγές προς το χειρότερο. Οφείλουμε να σκεφτούμε ποιές μεταβολές μάς ωφελούν ως κοινωνία και ποιά είναι τα παραδείγματα, ή ο συνδυασμός παραδειγμάτων πού μάς ευνοεί να ακολουθήσουμε.

Όσον αφορά την Ελλάδα του 2014 λοιπόν,γεγονός είναι πως οι εποχές πράγματι αλλάζουν και οι καταστάσεις γίνονται συνεχώς περισσότερο σύνθετες.. Η πρόοδος έχει μπει για τα καλά στις ζωές των μικρών εφήβων. Αυτό που με προβληματίζει είναι το γεγονός πως δεν μπορούν να την αξιοποιήσουν προς όφελός τους. Γιατί, εδώ που τα λέμε,μακάρι να είχα και εγώ photoshop στα 13 μου! Το facebook όμως, μπορούσα να το αποκτήσω και πολύ αργότερα. Ακριβώς επειδή τότε,όπως  με κηνυγούσε η δίψα για δημιουργία, η ανάγκη για μάθηση, η επιθυμία για επικοινωνία, άλλο τόσο με κηνυγούσαν και οι ανάγκες μου για κοινωνική αποδοχή και προβολή, τα ρομαντικά σχέδιά μου για φιλιά κάτω από το φεγγαρόφωτο με τον «πρίγκιπα» (όχι μωρό μου, ο Γιαννάκης δεν ήταν,δεν είναι και ποτέ δεν θα γίνει πρίγκιπας) και οι ανταγωνιστικές τάσεις, εκείνες, που με ήθελαν να είμαι πάντα πρώτη σε όλα, η καλύτερη.

 Και οι άλλοι; Τί απέγιναν οι άλλοι; Οι άνθρωποι με τους οποίους πρέπει κάποια στιγμή να μάθω να συνυπάρχω; Όχι μωρό μου, δεν είσαι το κέντρο του κόσμου και κανένα facebook δεν πρόκειται να αντικαταστήσει την αίσθηση του να σε αγαπούν και να σε κάνουν να νιώθεις μοναδική. Κανένα Like σε fake χαμόγελα δεν πρόκειται να αντικαταστήσει την αγκαλιά που μπορεί να σου δημιουργήσει χαμόγελα ευτυχίας.

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να περιμένουν μέχρι να μην μπορεί να σε επηρεάζει ως προσωπικότητα η τεράστια πλέον δυναμή τους, μεχρι να μην μπορούν να διαμορφώσουν τον χαρακτήρα σου. Η ψυχοσύνθεση και η συμπεριφορά σου σου μπορούν να χτιστούν και από πιο απλά πράγματα.

Αν μάθεις να διακρίνεις τους μεγάλους κινδύνους που σού επιφυλάσσει η εποχή σου και επιλέξεις την πρόοδο αντί της ψεύτικης προβολής, είμαι σίγουρη πως τα 13 σου θα είναι μία ηλικία που θα έχεις για πάντα να θυμάσαι.

Φοβάμαι, ναι, φοβάμαι. Και ίσως ο φόβος μου αυτός να με κάνει και λίγο φορτική.

Δεν είναι ότι δεν έχω εμπιστοσύνη στην νέα γενιά, πραγματικά πιστεύω ότι οι σημερινοί έφηβοι είναι τόσο έξυπνοι και προικισμένοι που έχουν δυνατότητες να πάνε την κοινωνία μας μπροστά.

Οφείλουν όμως να διακρίνουν τους κινδύνους που τους επιφυλάσσει αυτός ο δύσκολος δρόμος της «νέας εποχής». Γιατί αν εγώ είχα να αντιμετωπίσω ένα μικρό αεράκι, το σημερινό 13χρονο παιδί έχει να έρθει αντιμέτωπο με ολόκληρο ανεμοστρόβυλλο, ο οποίος μπορεί να παρασύρει την παιδικότητά του μακριά, τόσο μακριά που δεν θα μπορεί ποτέ ξανά να την αποκτήσει.

Και είναι πολύ κρίμα.

Γιατί δεν θα καταφέρει να ζήσει τις κρυφές ματιές όλο λάμψη που μπορούν και τα αστέρια να κατεβάσουν, δεν θα χαράξει αρχικά στην βελανιδιά, αρχικά που θα τα δει στα 18 του και θα πει «Τι ανέμελα χρόνια τα 13!».

Οι σημερινοί έφηβοι γελούν κοροίδευτικά όταν τους λες να παίξουν κρυφτό ή κλέφτες και αστυνόμους.

Αν προτείνω σε έναν συνομίληκό μου να παίξει, ακόμα και τώρα θα δεχθεί.

Η διαφορά έγκειται στον τρόπο σκέψης, ο οποίος προκύπτει από τον τρόπο ανατροφής και από την παιδεία.

Μιλήσαμε πιο πάνω για τους κινδύνους τους οποίους κρύβει ο νέος ταχύτατα μεταβαλλόμενος τρόπος ζωής των σημερινών εφήβων στην Ελλάδα και τον δυτικό κόσμο.

Το πρόβλημα δεν είναι οι κίνδυνοι αυτοί καθ’ εαυτοί. Είναι το τί κάνουμε για να τους προλάβουμε και να επιλύσουμε τα διάφορα προβλήματα. Και τα παιδιά, κατόπιν σωστής εκπαίδευσης, και ιδίως, οι ενήλικες.

Για να μάθει το παιδί να ξεχωρίζει το σωστό από το λάθος, να ακολουθεί την πρόοδο χωρίς να παρεκκλίνει, οι γονείς και το περιβάλλον του οφείλουν να το εφοδιάσουν με τις απαραίτητες γνώσεις και να του δείχνουν εμπιστοσύνη συμβουλεύοντάς το όμως ταυτόχρονα.

Ίσως αν οι ενήλικες μαθαίναμε στα παιδιά μας να ανοίγουν τα μάτια τους, εκείνα να μην μάθαιναν να βαδίζουν στα τυφλά ακολουθώντας τις «αλλαγές» που επιτάσσει η εκάστοτε μόδα. Και ίσως, ίσως λέω, κατά συνέπεια οι αλλαγές να μην εκτείνονταν και σε άλλους τομείς(πχ κοινωνία). Όταν έρχεται μία νέα τεχνολογική αλλαγή δηλαδή, να μένει εκεί, στην τεχνολογική πρόοδο.

Όχι στην άγνοια του ότι, τελικά, το να μεγαλώνουμε πρόωρα μπορεί και να περιμένει.

Έχουμε όλη μας την ζωή για να το κάνουμε αυτό.

Εκτός και αν παίζουμε πού και πού κρυφτό, επανακτώντας για λίγο εκείνη την χαμένη, σε άλλους αργά σε άλλους γρήγορα, παιδικότητα…